گوارش و ۱۰ خواندنی جذاب درباره ساختار آن!

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، اما آشنایی با چگونگی کارکرد دستگاه گوارش و موارد مفید و مضر برای آن می‌تواند کمک شایانی به حفظ سلامت کلی این مجموعه در بدن کند. آشنایی با بخش‌های مختلف دستگاه گوارش به مراقبت بهتر از آنها، تشخیص سریع‌تر مشکلات گوارشی، و برقراری ارتباط کارآمدتر با پزشک کمک خواهد کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در ادامه برخی حقایق جالب توجه درباره دستگاه گوارش برای آشنایی بیشتر با آن ارائه شده اند.

دستگاه گوارش انسان بطور شگفت آوری طولانی است

طول کل دستگاه گوارش از دهان تا مقعد تقریبا ۳۰ فوت (حدود ۹ متر) است.

دستگاه گوارش انسان مسئولیت تجزیه غذا‌های مصرفی برای جذب مواد مغذی ضروری از آن‌ها را بر عهده دارد. غذا به صورت مکانیکی - به عنوان مثال، از طریق جویدن و استفاده از آنزیم‌ها - به شکل مولکول‌هایی که قابل جذب در بدن و حرکت در جریان خون هستند، در می‌آید.

دستگاه گوارش انسان از اندام‌های زیر تشکیل شده است:

- دهان

- مری

- معده

- کبد

- کیسه صفرا

- مجرای صفراوی

- روده کوچک

روده بزرگ

بیشتر بخوانید

نکاتی مهم برای سلامت استخوان‌ها

انسان بزاق فراوانی تولید می‌کند

دهان انسان حدود یک لیتر بزاق در روز تولید می‌کند.

تولید بزاق از طریق غدد بزاقی نخستین گام در گوارش است. بزاق بیشتر از آب تشکیل شده، اما حاوی مواد دیگر نیز است و تولید آن می‌تواند از طریق فکر کردن درباره غذا یا بو کردن آن نیز تحریک شود. تجزیه غذا در دهان و از طریق جویدن و آنزیم‌های موجود در بزاق آغاز می‌شود. بزاق به روانسازی غذا برای عبور آسان از مری کمک می‌کند و همچنین با پوشش دادن غذا از دندان‌ها و دیواره داخلی دهان و مری محافظت می‌کند.

بلع عملی بسیار پیچیده است

چیزی حدود دو تا پنج ثانیه طول می‌کشد تا غذا راه خود را از مری به سمت معده باز کند.

پس از جویدن غذا، ترکیبی که به نام بولوس (Bolus) شناخته می‌شود، شکل می‌گیرد. بلع عملی پیچیده است که در آن بولوس پس از پوشیده شدن حنجره - اندامی که به نای متصل است - و باز شدن ورودی مری وارد حلق می‌شود. سپس، بولوس با حرکات هماهنگ عضله مری به سمت پایین حرکت می‌کند که این روند به نام پریستالسیس (Peristalsis) شناخته می‌شود.

مری دارای دو عضله تنگ کننده یا اسفنکتر در ابتدا و انتهای خود است که به بولوس اجازه عبور را می‌دهند. سوزش سردل زمانی رخ می‌دهد که اسفنکتر پایینی به طور کامل بسته نمی‌شود و به اسید معده اجازه ورود به مری را می‌دهد که این شرایط بافت مری و گلو را تحریک می‌کند.

معده انسان اسید هیدروکلریک تولید می‌کند

اسید هیدروکلریک ماده‌ای است که بنا‌ها نیز برای تمیز کردن آجر‌ها استفاده می‌کنند.

معده انسان دارای لایه‌ای ضخیم از مخاط است که از این اندام در برابر اسید و آنزیم پپسین (Pepsin) تولید شده در آن محافظت می‌کند. ترکیبی از حرکات معده همراه با اسید و تجزیه پروتئین با پپسین، بولوس را به یک ماده مایع به نام کیموس تبدیل می‌کند که به آرامی وارد روده کوچک می‌شود. برای یک وعده غذایی کامل، این روند حدود دو تا سه ساعت طول می‌کشد.

مواد کمی در سطح معده جذب جریان خون می‌شوند و جالب این که آن‌ها مواردی مانند الکل، آسپرین، و دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی هستند که می‌توانند موجب تحریک معده شوند.

پانکراس و کبد شما چندان اسرارآمیز نیستند

نقش اصلی پانکراس و کبد تولید موادی است که به تجزیه غذای مصرفی کمک می‌کنند.

همانگونه که کیموس وارد روده کوچک می‌شود، با شیره‌های گوارشی تولید شده توسط کبد و پانکراس ترکیب می‌شود. کبد صفرا تولید می‌کند که در کیسه صفرا ذخیره شده و در زمان نیاز برای تجزیه چربی‌ها در روده کوچک ترشح می‌شود، در شرایطی که پانکراس آنزیم‌هایی را برای تجزیه پروتئین، کربوهیدرات ها، و چربی‌ها در روده کوچک ترشح می‌کند. پانکراس نیز ماده‌ای به نام بی‌کربنات ترشح می‌کند که اسید ورودی از معده به روده کوچک را خنثی می‌کند.

اتفاقات بسیاری در روده کوچک رخ می‌دهد

روده کوچک مکانی است که تقریبا تمام مواد مغذی از غذای مصرفی جذب بدن می‌شود.

روده کوچک مکانی است که مهم‌ترین کار گوارش در آن رخ می‌دهد و غذای مصرفی ما به ترکیبات مولکولی قابل جذب در جریان خون تبدیل می‌شوند. روده کوچک از سه بخش به نام‌های دوازدهه یا اثنی عشر، تهی‌روده یا ژژنوم و درازروده یا ایلئوم تشکیل شده است. صفرا از کیسه صفرا و آنزیم‌های گوارشی از پانکراس با کیموس در دوازدهه ترکیب می‌شوند. تجزیه نهایی و جذب مواد مغذی در دو بخش بعدی روده کوچک رخ می‌دهند.

جذب مواد مغذی توسط برآمدگی‌های میکروسکوپی در امتداد دیواره داخلی روده کوچک به نام پرز‌های روده یا ویلی انجام می‌شود. بیماری سلیاک اختلالی است که در آن گوارش گلوتن به آسیب دیدگی پرز‌های روده منجر می‌شود که این شرایط می‌تواند به بروز مشکلات سلامت ناشی از عدم جذب مواد مغذی ضروری منجر شود.

فیبر بسیار اهمیت دارد

فیبر زمانی که بخش‌های دیگر غذا گوارش می‌شوند تقریبا دست نخورده باقی می‌ماند.

زمانی که روده کوچک تجزیه غذا و جذب مواد مغذی را به اتمام می‌رساند، بخش‌های گوارش نشده غذای گیاهی که به نام فیبر شناخته می‌شود را راهی روده بزرگ می‌کند. فیبر به دو نوع کلی محلول که در آب حل می‌شود و نامحلول که در آب حل نمی‌شود، تقسیم می‌شود. فیبر به نرمی و افزایش حجم مدفوع کمک می‌کند و بر سلامت باکتری‌های روده که نقش مهمی در پشتیبانی از سیستم ایمنی دارند، کمک می‌کند. از این رو، فیبر غذایی هم برای گوارش و هم سلامت کلی انسان ضروری است.

میزان مصرف مایعات شما بر ظاهر و بافت مدفوع تاثیرگذار است

روده بزرگ یا کولون اندامی بلند و توخالی است که معمولا حدود پنج فوت (۱.۵ متر) طول دارد. روده بزرگ پیچ و خم‌دار (Tortuous Colon) طولی بیشتر از اندازه معمول روده بزرگ دارد. برای این که این لوله طولانی‌تر در شکم جای بگیرد، روده بزرگ از پیچ و خم‌های بیشتری برخوردار می‌شود. این شرایط نسبتا نادر است.

روده بزرگ حدود یک لیتر مایع در روز از روده کوچک دریافت می‌کند.

افزون بر فیبر، روده کوچک مایع را روانه روده بزرگ می‌کند که در آنجا جذب شده و مدفوع شکل می‌گیرد. نوشیدن آب به میزان کافی به حفظ نرمی مدفوع کمک کرده و به اجابت مزاج راحت‌تر منجر می‌شود. زمانی که به میزان کافی آب مصرف نمی‌کنید، آبی که از توده مدفوع در روده بزرگ جذب می‌شود به تشکیل مدفوعی سفت‌تر منجر شده که عبور آن با دشواری بیشتری صورت می‌گیرد.

روده بزرگ از کولون صعودی، کولون عرضی، کولون نزولی، کولون سیگموئید، و رکتوم تشکیل شده است. اگرچه تنوع بسیاری در تکرر دفع وجود دارد، مدفوع به طور کلی یک یا دو بار در روز برای دفع وارد رکتوم می‌شود.

دنیای کامل دیگری در دستگاه گوارش وجود دارد

دستگاه گوارش میزبان بیش از ۵۰۰ گونه باکتری است.

ما بدون هیچ نوع باکتری در دستگاه گوارش خود متولد می‌شویم، اما طی ماه نخست پس از تولد، جمعیت چشمگیری از آن‌ها توسعه می‌یابد که بیشتر در روده بزرگ ساکن هستند.

آشنایی با نقشی که باکتری‌ها در سلامت دستگاه گوارش ایفا می‌کنند به فروش بالای محصولاتی حاوی پروبیوتیک‌ها که اغلب به عنوان باکتری‌های مفید و خوب شناخته می‌شوند، منجر شده است. باکتری‌های مفید با ارگانیزم‌های بیماری‌زا مبارزه می‌کنند، به جذب مواد مغذی کمک می‌کنند و از سلامت سیستم ایمنی بدن پشتیبانی می‌کنند. شما بیشتر زمانی متوجه فعالیت‌های باکتری‌های دستگاه گوارش می‌شوید که روند تخمیر موجب تجربه گاز روده می‌شود.

رشد بیش از حد باکتری‌های روده کوچک (SIBO) شرایطی است که در آن میزان باکتری‌های موجود در روده کوچک بیش از حد زیاد می‌شود. این شرایط به عنوان یک عامل احتمالی در ابتلا به سندرم روده تحریک پذیر برای برخی افراد در نظر گرفته شده است.

بدن شما در واقع دارای دو مغز است

دستگاه گوارش انسان دارای یک مینی مغز کوچک است.

عملکرد دستگاه گوارش توسط سیستم عصبی روده‌ای (ENS) تنظیم می‌شود که از مقدار قابل توجهی سلول‌های عصبی تشکیل شده و توسط همان انتقال دهنده‌های عصبی که در مغز وجود دارند، سروتونین به عنوان برجسته‌ترین نمونه، تنظیم می‌شود. بر همین اساس، سیستم عصبی روده‌ای به عنوان «مغز دوم» نیز شناخته می‌شود.

مغز و دستگاه گوارش ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند و به عنوان مثال، زمانی که به موضوعی استرس‌زا و محرک اضطراب فکر می‌کنید با ناراحتی معده مواجه می‌شوید یا زمانی که استرس دارید، اسهال را تجربه می‌کنید.

اختلال در عملکرد مغز و روده ممکن است در ابتلا به اختلالات عملکردی دستگاه گوارش نقش داشته باشد.

منبع: عصر ایران

انتهای پیام/

 

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: بدن انسان دستگاه گوارش عملکرد دستگاه گوارش دستگاه گوارش انسان جذب مواد مغذی شناخته می شود روده کوچک باکتری ها تشکیل شده روده بزرگ تجزیه غذا آنزیم ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۹۷۸۷۰۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دلیل مهم دل درد صبحگاهی و درد معده بعد بیدار شدن

دل درد اغلب دردی مبهم است. محل و ماهیت درد به تشخیص دل درد صبحگاهی، کمک خواهد کرد. دل درد صبحگاهی علل بسیاری از جمله مشکلات هاضمه خفیف تا بیماری های معده و روده دارد.

علل و علائم دل درد صبحگاهی ریفلاکس معده:

به گزارش نمناک، ریفلاکس معده بیماری است که در آن اسید و دیگر محتویات معده به اشتباه به مری برمی گردد و باعث احساس سوزش در پشت دهان می شود. شایعترین علائم ریفلاکس، سوزش سر دل است، فردی که بیش از دو بار در هفته سوزش را تجربه کند ممکن است مبتلا به بیماری ریفلاکس معده باشد که در صورت عدم درمان می تواند باعث عوارض شود.افراد مبتلا به ریفلاکس ممکن است درد وسط شکم را احساس کنند.

ورم معده:

گاستریت یا ورم معده می تواند به مرور یا ناگهانی بروز کند. درد در قسمت فوقانی شکم همچنین تهوع و احساس سیری از علامت شایع این بیماری است.

گاستروانتریت:

گاستروانتریت به عنوان بیماری معده توصیف می شود. این بیماری یک عفونت ویروسی یا باکتریایی است که معده و روده فرد را هدف قرار می دهد و باعث معده درد و اسهال می شود.

گاز:

در خواب دستگاه گوارش به فعالیت خود ادامه می دهد و اگر در وعده شام یا قبل از خواب فرد مواد نامناسبی را مصرف کرده باشد یا گوارش به خوبی صورت نگرفته باشد، تجمع گاز در طول شب امکان پذیر است و به معده درد صبحگاهی منجر می شود.

زخم معده:

زخم معده می تواند موجب درد شدید و سوزش معده در صبح و یا دیگر اوقات شود. این بیماری، زخمی در معده و پوشش روده نزدیک به شکم است.

آپاندیسیت:

آپاندیسیت به التهاب آپاندیس گفته می شود و یکی از علل مشترک معده درد شدید و ناگهانی است که از دور ناف شروع و به سمت پایین می رود. درد معمولا با گذر زمان بدتر می شود. علایم دیگر آپاندیسیت ممکن است شامل حالت تهوع و تب باشد که اغلب نیازمند عمل جراحی است.

بیماری کرون :

بیماری کرون یک بیماری التهاب مزمن است که می تواند قسمت های گوناگون دستگاه گوارش از دهان گرفته تا مقعد را تحت تأثیر قرار دهد این التهاب می تواند دل درد و گرفتگی عضلات را به همراه داشته باشد. اسهال ، یبوست، کاهش وزن و خستگی نشانه های دیگری از این بیماری مزمن هستند.

سوء هاضمه:

داشتن سبک زندگی نادرست مانند نوع غذایی که فرد می خورد می تواند موجب سوء هاضمه شود، اگرچه سوء هاضمه می تواند با برخی بیماری های دیگر مرتبط باشد. دل درد شایع ترین علامت سوءهاضمه است، با این حال ممکن است فرد از حالت تهوع ، نفخ و احساس پری در زمان غذا خوردن رنج ببرد.

سندروم روده تحریک پذیر:

سندروم روده تحریک پذیر (IBS)یک اختلال رایج است که می تواند موجب معده درد و نیز اختلال در عملکرد روده شود. افراد مبتلا به آی بی اس، ممکن است یبوست یا اسهال را به طور مکرر تجربه کنند، همچنین احتمال دارد احساس نفخ و حرکات نامنظم روده را داشته باشند. این سندرم می تواند به واسطه بیماری های زمینه ای و استرس یا کمبود خواب تحریک شوند .

علائم شایع سندرم روده تحریک پذیر عبارتند از: گرفتگی شکمی گاز نفخ اسهال یا یبوست وجود مخاط در مدفوع چسبندگی شکم :

براساس گزارش موسسه ملی دیابت و بیماری های گوارشی_ کلیوی، 9 نفر از 10 نفر افرادی که عمل جراحی باز شکم انجام می دهند چسبندگی دارند که باعث چسبندگی اعضا به یکدیگر و دیواره شکم می شود.

بیشتر افراد مبتلا به چسبندگی شکم، مشکلات پیچیده ای ندارند اما دل درد مزمن همراه با علایم دیگر شامل نفخ، یبوست و حالت تهوع در این افراد رایج است.

آلرژی های غذایی:

دل درد یکی از علائم شایع آلرژی های غذایی است که 4 تا 6 درصد کودکان و 4 درصد بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می دهد. علایم دیگر آلرژی غذایی شامل موارد زیر می باشد:حالت تهوع، کهیر و آنافیلاکسی مهلک که با تنفس تداخل پیدا می کند و باعث افت فشار خون می شود.

یبوست :

موسسه ملی دیابت و بیماری های گوارشی_ کلیوی، یبوست را به تخلیه شکم چند دفعه در هفته تعریف می کند که بسیار دشوار ، دردناک و همراه با دل درد است. این افراد معمولا می توانند به تنهایی یبوست را درمان کنند اما در صورت مزمن بودن بیماری یا دیگر علائم مانند خونریزی یا تب باید به پزشک مراجعه کنند.

بیماری دیورتیکول:

بیماری دیورتیکول یا دیورتیکولوز تقریبا نیمی از افراد بالای 60 سال را تحت تاثیر قرار می دهد. دیورتیکول، بیرون زدگی های کوچک کیسه مانند از دیواره روده بزرگ است. اگرچه معمولا هیچ مشکلی ایجاد نمی کنند اما در صورت داشتن عفونت و یا التهاب، ممکن است علائم پیشرفت کنند که به آن دیورتیکولوز گفته می شود. افراد مبتلا به دل درد (معمولا در سمت چپ)، تب، تهوع و عوارض جدی تر را تجربه می کنند.

بیماری التهابی لگن :

بیماری التهابی لگن یک نوع عفونت است که بر تخمدان ها، رحم و لوله فالوپ تاثیر می گذارد. رایج ترین نشانه این بیماری، درد زیر شکم است. علایم دیگر عبارتند از تب، ترشح غیر معمول واژینال، درد یا ادرار هنگام بر قراری رابطه جنسی.بیماری التهابی لگن در صورتی که فورا درمان نشود می تواند باعث مشکلات جدی تری شود .

بیماری سلیاک:

یکی از مهم ترین علل دل درد صبحگاهی که در بخش بهداشت و سلامت نمناک بارها در موردش گفته شده است بیماری سلیاک است که به عنوان بیماری عدم تحمل گلوتن مشهور است. حساسیت به گلوتن باعث می شود که سیستم ایمنی افراد هنگام مصرف هر ماده غذایی که حاوی گلوتن باشد به روده ها آسیب بزند. گندم، چاودار، جو و بسیاری از محصولات دیگر حاوی گلوتن هستند. نشانه های این بیماری متفاوت می باشد اما معده درد و اسهال در آنها رایج است.

بیماری سنگ کیسه صفرا:

بیماری کیسه صفرا اغلب می تواند باعث دل درد در قسمت بالایی سمت راست شکم شود. درد می تواند افرادی را تحت تاثیر قرار دهد که مبتلا به کولیک صفراوی هستند. اگر سنگ، مجاری کیسه صفرا را مسدود کند، علائم دیگر مثل حالت تهوع، استفراغ، ادرار تیره، یرقان و افت فشار خون گسترش می یابد.

پانکراتیت:

در صورت التهاب پانکراس، پانکراتیت ایجاد می شود. علایم رایج پانکراتیت شامل درد شدید و ناگهانی در قسمت فوقانی شکم ، تهوع و استفراغ است.

از دیگر دلایل درد شکمی هنگام صبح می توان به موارد زیر اشاره کرد: گرفتگی های قاعدگی آندومتریوز بیماری التهابی لگن مسمومیت غذایی سنگ های کلیه چه زمانی به پزشک مراجعه کنید ؟

بسیاری از بیماری ها می توانند باعث دل درد صبحگاهی شوند. در حالی که برخی بیماری ها ممکن است خود بخود درمان شوند،اما برخی دیگر نیازمند درمان فوری هستند.

شدت درد:

اگر درد به حدی شدید باشد که قابل تحمل نباشد، سریعا به پزشک مراجعه کنید. نشانه اولیه آپاندیسیت می تواند شامل دل درد باشد.

طول مدت درد:

هر چه دل درد صبحگاهی فرد طولانی تر باشد مراجعه به پزشک مهم تر است.

سن:

دل درد شدید در افراد جوان می تواند نشانه آپاندیسیت و در افراد مسن، ممکن است نشانه کیسه صفرا باشد. هر دو بیماری نیازمند درمان فوری هستند.

سرعت درد :

دل درد ناگهانی نشانه بالقوه آپاندیس است، به خصوص اگر درد به تدریج بدتر شود.

علایم دیگر:

افراد مبتلا به آپاندیسیت ممکن است علاوه بر دل درد، تب را نیز تجربه کنند. دل درد در کنار حالت تهوع می تواند انسداد روده یا بیماری جدی دیگر را ایجاد کند. خونریزی از راست روده، ممکن است نشانه بیماری باشد که به درمان فوری پزشک نیاز دارد.

در صورت مواجهه با یکی از علائم زیر بلافاصله باید کمک پزشکی دریافت کنید: مشاهده خون در استفراغ مشکلات تنفسی مشاهده خون در مدفوع درد شکمی هنگام بارداری کانال عصر ایران در تلگرام